Introductie

Eb en vloed

75 jaar bevrijding: dat was het thema van Kazerne Dossin in 2019. Met verhalen van slachtoffers herdachten we de laatste acht transporten die 75 jaar geleden vertrokken uit de Dossinkazerne. In oktober openden we de tentoonstelling ‘auschwitz.camp’ die al in de eerste maanden heel veel nieuwsgierigen naar Mechelen trok. Kazerne Dossin verleende ook haar expertise aan lokale, nationale en internationale herdenkingsinitiatieven en zette tijdens de bevrijdingseditie van Open Monumentendag haar deuren open voor 1500 bezoekers.

In 2019 plukten we de vruchten van onze netwerkaanpak. Het netwerk ’wij-zij’, dat werkt rond polarisatie, kwam op volle snelheid met wekelijkse vormingen. Europese educatieve en wetenschappelijke samenwerkingsverbanden groeiden succesvol dankzij onze expertise. Kazerne Dossin kon ook opnieuw meer dan 200 portretten toevoegen aan de portrettenmuur en beeldbank. Ook dankzij afspraken met internationale partnerinstellingen is de beeldbank toegankelijk in verschillende landen. Unieke portretten van Irene Spicker werden - met dank aan Universiteit Antwerpen - met zorg gerestaureerd. Met drie gasttentoonstellingen “Eugeen Van Mieghem”, “Left Luggage”, en “Exodus” bereikten we een nieuw publiek. En ook bij onze publieksevenementen trokken we voluit de kaart van de samenwerking. Twee filmvoorstellingen en talloze boekvoorstellingen konden op grote aandacht rekenen dankzij onze samenwerking met producenten en uitgeverijen.

Terugkijken in de tijd is de successen koesteren en de tegenslagen verteren. Ons gevoel kon niet meer dubbel zijn. In het jaar waarin we net geen 80.000 bezoekers telden - een sterke stijging sinds vorig jaar -, namen we ook afscheid van Christophe Busch en kwamen we in een mediastorm terecht. Het debat op sociale media en in de pers raakte ons als organisatie diep. Dat net Kazerne Dossin - een plek waar waarheden moeten primeren op al te gemakkelijke polarisatie – in het oog van de storm belandde, was pijnlijk. De discussie over hoe Holocaust en Mensenrechten verbonden kunnen worden, escaleerde naar de vraag of we dit wel moeten blijven doen. Onterecht, want team noch Raad van Bestuur twijfelen aan deze dubbele missie. De hoe-vraag blijft en zal altijd blijven. Kazerne Dossin zal altijd een plek zijn waar verschillende visies bestaan over hoe we moeten omgaan met een beladen geschiedenis en met de uitdagingen waar we als samenleving voor staan. Maar dat is goed, daar worden we sterker door. Het vraagt wel sereniteit en ruimte voor debat. Die ruimte moeten we houden en beter bewaren, niet alleen in huis, maar ook in de samenleving. Dat willen we eruit leren voor onszelf en daarmee stappen wij vol vertrouwen het jaar 2020 in.

2019 in cijfers

0 Bezoekers op de site
0 Permanente tentoonstellingen 0 Tijdelijke tentoonstellingen
  • Holocaust en strips
  • Eugeen van Mieghem
  • Left Luggage
  • auschwitz.camp
  • Exodus
  • 33.299 Kinderen & jongeren (in groep & individueel)
  • 11.658 Volwassenen in vorming
  • 43.676 Volwassenen in vrije tijd
0 Evenementen
0 Documentatiecentrum
0 Lezingen en vormingen
0 Volgers, kijkers en lezers
  • 122.650 Unieke bezoekers op de website
  • 7.602 Volgers op sociale media
  • 78.965.451 Lezers en kijkers via 618 persclips

2019 in vogelvlucht

17 september 2018
Beeld: Yslaire, Ontwerp: Anderzijds Beeld: Yslaire, Ontwerp: Anderzijds

Tijdelijke tentoonstelling: Holocaust en strips

17.09.2018 - 23.06.2019

Feit en fictie. Ze lijken elkaars tegenpolen. Maar hoeft dat altijd zo te zijn? De geschiedenis krijgt steeds vaker een fictief jasje, en daar ontsnapt ook de Holocaust niet aan. Sinds de jaren 1970 wagen graphic novelists zich aan het thema: onzeker, met enige schroom maar ook met respect. ‘Maus’ van Art Spiegelman wist zich een weg te banen naar de literatuurcanon, maar ook vele andere striptekenaars slaagden in hun ambitie om de Holocaust te vatten in beelden. Meer dan 200 strips, graphic novels en manuscripten voeren de bezoeker doorheen de fictionalisering van de Holocaust.

Lees meer
2019
23 januari 2019

Ter gelegenheid van de Internationale Herdenkingsdag voor de Holocaust geeft Laurence Schram, senior onderzoeker, een lezing in de Kamer van Volksvertegenwoordigers.

27 januari 2019

Op de Internationale Herdenkingsdag voor de Holocaust vertoont Kazerne Dossin “Cuba’s Forgotten Jewels” in UGC Antwerpen in samenwerking met het Red Star Line Museum en het Vredescentrum.

Ook op deze dag gaat kazernedossin.memorial online, een online herdenkingswebsite voor de meer dan 25.500 slachtoffers die via de Dossinkazerne werden gedeporteerd.

28 januari 2019

In bijzijn van de pers schenkt Judy Kreith – maker van de documentaire “Cuba’s forgotten Jewels” – een reiskoffertje van haar moeder Marion Kreith. Die kon tijdens de oorlog naar Havana vluchten en ontkwam zo aan de deportatie.

Lees meer
3 februari 2019

Ballon Media en Auteur Emile Bravo stellen het nieuwe Robbedoesalbum “Hoop in bange dagen – deel 1” voor in Kazerne Dossin.

4 februari 2019

Cinemien organiseert samen met Kazerne Dossin de avant-première van ‘Werk Ohne Autor’. Veerle Vanden Daelen voorziet een inleiding.

7 februari 2019

Curator Erwin Joos en Annick De Ridder, schepen van de Antwerpse haven, openen de tijdelijke gasttentoonstelling ‘Eugeen Van Mieghem en de migranten van de Red Star Line’.

8 februari 2019
(c) Eugeen Van Mieghem (c) Eugeen Van Mieghem

Gasttentoonstelling : Eugeen van Mieghem 1875-1930 en de emigranten van Red Star Line.

08.02.2019 tot 26.03.2019

Beelden van grote groepen immigranten die zich willen vestigen in Europa zijn tegenwoordig op ons netvlies gebrand. Ongeveer honderd jaar geleden was de situatie omgekeerd: miljoenen mensen emigreerden vanuit Europa naar de Verenigde Staten op zoek naar betere levensomstandigheden. De Antwerpse sociale kunstenaar Eugeen van Mieghem (1875-1930) verbeeldde ruim een eeuw geleden op aangrijpende wijze de vele Joodse emigranten die vanuit Antwerpen met de Red Star Line vertrokken naar de Verenigde Staten. De Red Star Line vervoerde in de periode 1873-1934 circa 2 miljoen landverhuizers en Antwerpen was een van de belangrijkste Europese vertrekhavens.

4 maart 2019

Kazerne Dossin en Filmhuis Mechelen organiseren de filmvoorstelling ‘Kichka: Life is a cartoon’, een film over de relatie tussen Henri Kichka, Holocaustoverlevende, en zijn zoon Michel.

5 maart 2019

In samenwerking met Démocratie ou Barbarie organiseert Kazerne Dossin haar jaarlijkse lerarendag voor alle Franstalige leerkrachten van het basisonderwijs, secundair en hoger onderwijs. 33 leerkrachten volgen de dag die in het thema staat van beeldvorming over genocides.

6 maart 2019

Herman Van Goethem, auteur van het boek ‘1942. Het jaar van de stilte’ gaat in gesprek met schrijver Jeroen Olyslaegers. Samen reflecteren ze over 1942, het kantelmoment van de Tweede Wereldoorlog. 165 mensen kwamen luisteren.

Lees meer
14 maart 2019

Volgens antropoloog, Rik Pinxten, moeten we samen evolueren van wantrouwen naar een vernieuwd vertrouwen. Hij stelt zijn nieuwste boek “Het nieuwe vertrouwen” voor en deelt er zijn alternatieven voor een versteend gedachtegoed.

7 april 2019

Opera Vlaanderen brengt een nieuw operaproject op basis van het boek Les Bienveillantes van Littell. Naar aanleiding van deze creatie geven Christophe Busch, de makers van de opera en andere experten duiding tijdens een rondetafelgesprek.

Lees meer
8 april 2019
08.04.2019 - 22.04.2019

Tijdens de Paasvakantie zet Kazerne Dossin het aanbod voor scholen in de kijker. Samen met een gast kunnen leerkrachten zowel de permanente als de tijdelijke tentoonstelling gratis verkennen.  345 leerkrachten en partners kwamen inspiratie opdoen.

8 mei 2019
(c) Kevin Oeyen - Belgische Senaat (c) Kevin Oeyen - Belgische Senaat
(c) Kevin Oeyen - Belgische Senaat (c) Kevin Oeyen - Belgische Senaat

Op de jaarlijkse herdenkingsdag van de bevrijding van België geeft Veerle Vanden Daelen een lezing in de senaat, gevolgd door een interview met ondergedoken kind Norbert Vos en zijn onderduikzus Mona Verhaeghe. Aansluitend volgt een getuigenis door ondergedoken kind Jacques Brotchi.

Lees meer
9 mei 2019

Dr. Veerle Vanden Daelen en Dr. Laurence Schram leveren een bijdrage aan de twaalfde contactdag van het Instituut voor Joodse Studies. Doel van deze dag is de verschillende onderzoekers die zich bezighouden met Joodse Studies van de Lage Landen met elkaar in contact te brengen en de mogelijkheid te geven hun onderzoek te presenteren.

21 juni 2019

Tijdens de tweede editie van de Mechelse Museumnacht bezoeken 355 cultuurliefhebbers met één ticket zeven culturele hotspots waaronder ook Kazerne Dossin.

1 juli 2019
Zomer

Tijdens de zomervakantie staat de ‘bakkerij van Jos Hakker’ in het museum! In het kader van Schatten van Vlieg nodigden we kinderen uit om Jos’ bakkerij in Kazerne Dossin te komen bezoeken en zijn levensverhaal te leren kennen.

16 juli 2019
(c) Willy Baeyens (c) Willy Baeyens

Gasttentoonstelling : Left Luggage

16.07.2019 tot 15.09.2019

Kunstenaar Willy Baeyens maakte na een confronterend bezoek aan de Dossinkazerne een reeks portretten. Die komen samen in een installatie met meer dan 100 oude reiskoffers, schijnbaar achteloos achtergelaten. In de koffers tonen portretten (olieverf op canvas) kinderen van wie het jonge leven abrupt werd afgebroken door de gruwel van de Holocaust. De meeste kinderen kwamen om, sommige overleefden, enkele konden ontsnappen aan de gruwel en hadden nog hoop op een toekomst. Een wandeling langs en tussen de koffers, maakt de pijn, angst en het verdriet bijna voelbaar.

Lees meer
4 september 2019

Kazerne Dossin herdenkt de bevrijding van de Dossinkazerne 75 jaar geleden. Tijdens een projectie zijn portretten van gedeporteerden die bevrijd konden worden te zien.

8 september 2019

Tijdens het grootste monumentenfeest van Vlaanderen opent Kazerne Dossin gratis de deuren. Dit jaar is het 75 jaar geleden dat de Dossinkazerne werd bevrijd. Daarom staat Open Monumentendag deze keer in het teken van de bevrijding. 1549 bezoekers krijgen op verschillende plekken in het museum uitleg van experts.

23 september 2019

Een bijzonder onthaal voor de 20-jarige Selm uit Oudenaarde. Hij is de 10.000ste deelnemer aan de opleiding Holocaust, politie en mensenrechten, sinds de start van de opleiding in 2014.

Lees meer
25 september 2019

Holocaustexpert Dieter Pohl geeft een lezing met als titel “What we know and what we don’t know about the history of the Holocaust”. Een samenwerking van Kazerne Dossin en het Instituut voor Joodse Studies.

25 september 2019

Vanaf vandaag heet het plein tussen het museum en het memoriaal het Irene Spickerplein. Irene Spicker was een Joodse kunstenares die in de Dossinkazerne zat opgesloten. Haar zoon en kleinzoon onthullen het naambordje.

6 oktober 2019

Op 6 oktober vindt de 63e bedevaart aan de voormalige Dossinkazerne plaats. Het is de 77e verjaardag van het begin van de deportatie van Joden, Roma & Sinti.

22 oktober 2019

Polarisatie kan een opstap vormen naar geweld tussen groepen. Anderzijds is het soms ook nodig om vooruit te komen. In samenwerking met GO! organiseert Kazerne Dossin de eerste open vorming ‘wij of zij: omgaan met de dynamiek van polarisatie’. Op deze dag presenteert het netwerk ook haar nieuwe website wij-zij.

Lees meer
22 oktober 2019

De Quetzalprijs voor Mensenrechten en Democratie in Guatemala wordt uitgereikt in Kazerne Dossin. De prijs gaat dit jaar naar Bernardo Caal Xol, die in Guatemala de strijd tegen straffeloosheid blijft aangaan.

24 oktober 2019
(c) Guy Kleinblatt (c) Guy Kleinblatt
(c) Guy Kleinblatt (c) Guy Kleinblatt
(c) Guy Kleinblatt (c) Guy Kleinblatt
(c) Guy Kleinblatt (c) Guy Kleinblatt
(c) Guy Kleinblatt (c) Guy Kleinblatt
(c) Guy Kleinblatt (c) Guy Kleinblatt
(c) Guy Kleinblatt (c) Guy Kleinblatt
(c) Guy Kleinblatt (c) Guy Kleinblatt

De tentoonstelling auschwitz.camp wordt plechtig geopend. Stephan Parmentier, hoogleraar Strafrecht en Criminologie (KULeuven) verzorgt een keynote, gevolgd door een panelgesprek met Christophe Busch, Frederic Crahay en Hans Citroen. Op dezelfde avond opent ook de gastexpo ‘Exodus’ met foto’s van fotografe Hilde Braet.

Lees meer
24 oktober 2019

Tijdelijke tentoonstelling: auschwitz.camp

24.10.2019 - 25.06.2020

Beelden van prikkeldraad, mishandeling en massamoord hebben van Auschwitz het symbool voor de Holocaust gemaakt. Maar achter de horror gaat een gelaagd verhaal schuil. Hoe werd een gevangenis voor dwangarbeiders een vernietigingskamp met moordcentra? Hoe leidde een mix van kolonialisme, raciaal gedachtegoed en vernietigingspolitiek tot een van de meest beruchte episodes uit de recente geschiedenis? Beelden, kaarten en objecten tonen dat Interessengebiet Auschwitz meer was dan een kamp. Het was een nazi-imperium in volle opbouw.

Lees meer
25 oktober 2019

Gasttentoonstelling: Exodus

25.10.2019 – 24.01.2020

Fotografe Hilde Braet brengt twee verhalen – van Charlotte en van Esra – in beeld. Ze verschillen in tijd en ruimte, maar hebben veel gemeen. Het zijn verhalen over de vernietigende kracht van permanent op de vlucht te zijn. Charlotte Klipstein, een 95-jarige dame immigreerde net voor WO II naar België. Om aan de deportatie naar Auschwitz te ontsnappen moest zij verschillende keren onderduiken. Esra vluchtte uit Afghanistan om, na veel omwegen, terecht te komen in het Rode Kruis opvangcentrum.

Lees meer
27 oktober 2019

Om onze vrienden en archiefschenkers te danken voor hun steun, nodigen we hen uit op een eerste vriendendag. In alle exclusiviteit, wordt de nieuwe tijdelijke tentoonstelling auschwitz.camp voorgesteld.

1 november 2019

Veerle Vanden Daelen en Frank Sebrechts zijn te gast op het auteurspodium “Antwerpen tijdens de Tweede Wereldoorlog” tijdens de Antwerpse Boekenbeurs.

4 november 2019

Geschiedenis is nog nooit zo brandend actueel geweest en dat is precies wat acteur & theatermaker, Kurt Defrancq, met zijn voorstelling, “De Binnenzak van de ziel”, sterk benadrukt. Enkele klassen worden in Kazerne Dossin uitgenodigd voor een preview.

19 november 2019

Tijdens de studiedag ‘La discrimination-comprendre, prévenir et réagir’ stelt Kazerne Dossin heel wat effectieve leermiddelen voor om leren om te gaan met discriminatie in de klas.

28 november 2019

Tijdens de jaarlijkse portrettenceremonie worden meer dan 220 nieuwe portretten toegevoegd aan de indrukwekkende portrettenwand. David Van Turnhout vertelt hoe hij twee portretten van familieleden op het spoor kwam.

1 december 2019

Fotografe Hilde Braet gaat in gesprek met Charlotte Klipstein. De 95-jarige dame kon aan de deportatie naar Auschwitz ontsnappen in de onderduik. Ze spreken over vluchten toen en nu, geïnspireerd door de tentoonstelling “Exodus”.

7 december 2019

Kazerne Dossin vertoont de documentaire “Felix Nussbaum”. Na afloop gaan cineaste Lydia Chagoll en schrijver Mark Schaevers in gesprek over het indrukwekkende oeuvre van de kunstenaar.

8 december 2019

Op de jaarlijkse publieksdag opent het museum gratis de deuren voor het publiek. Naast een bezoek aan de permanente en de tijdelijke tentoonstelling ‘auschwitz.camp‘ staan er tal van activiteiten op de planning. We mogen maar liefst 905 bezoekers ontvangen.

15 december 2019

Uitgeverij Epo, Frieda Van Wijck en auteur Fred Brouwers presenteren het boek ‘Beethoven in de bunker’, over de merkwaardige verhouding van de nazi’s met klassieke muziek.

Publiekswerking

0 aantal lezingen en vormingen
0 politieagenten die HPM volgden
0 begeleiding studiereizen

Lezingen en vormingen voor groepen

Medewerkers geven aan groepen studenten, leerlingen, professionals en socio-culturele verenigingen lezingen, lessen en vormingen over uiteenlopende thema’s:

  • Polarisatie43
  • Een duivelse transitie15
  • 'Van bystander tot upstander'4
  • Holocaust- en Herinneringseducatie3
  • De Dossinkazerne3
  • Joods leven & antisemitisme2
  • Auschwitz1
  • Archiefwerking1
  • Museumwerking2

Gidsenwerking

Ook in 2019 worden weer talloze groepen rondgeleid door onze gemotiveerde en deskundige gidsen. Zoals steeds, kunnen onze gidsen daarbij rekenen op de ondersteuning van hun begeleidingsteam. Het team volgt op regelmatige basis rondleidingen mee, actualiseert het competentieprofiel voor de gids, heeft groeigesprekken met de gidsen, informeert hen via het gidsenplatform en nieuwsbrieven en organiseert bijeenkomsten.  Zo volgen onze gidsen op 14 maart een vorming rond polarisatie met externe spreker Dirk Van Duppen, op 29 april een infosessie rond het model van Gregory Stanton en op 14 oktober een sessie rond INZOVU. Op 20 juni richtten we naar jaarlijkse gewoonte ons zomeretentje in.

“Meestal bezoek ik musea zonder gids, maar ik ben blij dat ik dit deze keer met een gids deed. De verhalen achter een foto, het totaalbeeld… ik werd er stil van.
Zeker een bezoek waard.” –
Steven

Opleiding ‘Holocaust, Politie en Mensenrechten’

2019 is een topjaar voor het project Holocaust, Politie en Mensenrechten. Het project viert zijn vijfjarig bestaan en verwelkomt zijn 10000ste deelnemer. In 2019 volgden 2390 medewerkers van de geïntegreerde politie de opleiding. Hiermee wordt voor het eerst sinds de start van het project de kaap van 2000 deelnemers per jaar overschreden.  Dit brengt het totaal aantal deelnemers sinds de opstart van het project op 10778.

Om te kunnen blijven beantwoorden aan de vragen van de verschillende politiezones en -diensten van de federale politie, wordt het netwerk van de Franstalige begeleiders uitgebreid met 13 mensen. Zij hebben hun vijfdaagse opleiding tot begeleider succesvol afgerond en zijn intussen gestart.

Lees meer

Project RETHINK

Het RETHINK-project (Remembrance Education for THINKing critically) heeft als doel de verspreiding van programma’s die tolerantie en respect voor diversiteit bevorderen, te vergemakkelijken en tegelijkertijd mediageletterdheid en kritisch denken te ontwikkelen. De 7 partners van dit project geloven dat herinneringseducatie, in het verbinden van verleden en heden, een waardevol licht werpt op de historische betekenis van gepolariseerde identiteiten,  inzicht biedt in de Europese geschiedenis en instrumenten biedt om onverdraagzaamheid te bestrijden. Via een vrij toegankelijke, doorzoekbare database krijgen gebruikers een uniek overzicht van educatieve praktijken die vooroordelen bestrijden en de waarden van tolerantie en diversiteit bevorderen in Europa.

In 2019 hebben RETHINK partners goede praktijken geselecteerd die leermogelijkheden bieden om kritisch denken, zelfkritiek, zelfevaluatie en zelfreflectie te ontwikkelen. Deze praktijken worden door de partners in verschillende contexten in 8 verschillende Europese landen getest. De resultaten van deze opmerkelijke opschalingsinspanning zijn gebundeld in een ‘Teacher’s Guide’, die handvatten aanreikt voor docenten om de uitdagingen aan te pakken die ze ondervinden bij het lesgeven rond herinneringseducatie. In 2020 wordt het project afgesloten met een eindcongres in Brussel.

Lees meer

Project HHEINA

In 2019 komt het internationale educatieve HHEINA-project (Horizontal Historical Education in Non-Discriminative Activities) op volle snelheid. Kazerne Dossin, POLIN en de Anne Frank Stichting ontwikkelen samen 6 handleidingen voor politie en 6 handleidingen voor leerkrachten rond omgaan met discriminatie. De handleidingen bieden een praktisch stappenplan, werkbladen en verschillende didactische werkvormen. Om de handleidingen zo breed mogelijk te verspreiden worden er Train the trainer dagen (TOT) voor beide doelgroepen georganiseerd. Op de TOT-dagen worden alle handleidingen voorgesteld, uitgetest en getraind zodat de deelnemers achteraf zelf aan de slag konden. Voor de politie werd in april en mei getraind samen met politiemensen uit Nederland. Voor de leerkrachten werd in april samen met de Anne Frank Stichting en Nederlandse leerkrachten een eerste TOT georganiseerd. In november trainden we tijdens ‘La journée des profs’ in Kazerne Dossin Franstalige leerkrachten op basis van de handleidingen. Uiteindelijk werden door de alumni van de TOT de handleidingen verder verspreid tijdens 17 door hen georganiseerde lesmomenten. Hieraan namen 400 mensen deel.

In december vond het eindseminarie van dit project plaats in het POLINmuseum in Warschau. Tijdens dit tweedaagse seminarie  stellen de drie partners de projectwebsite voor. De deelnemers – meestal leerkrachten en politieagenten uit drie landen, maar ook vertegenwoordigers van andere instellingen die betrokken zijn bij de antidiscriminatie-educatie (uit Polen, Duitsland, Hongarije, Litouwen en Slowakije) – krijgen de gelegenheid om hun ervaring te delen en om situaties, methoden, uitdagingen en mogelijkheden in verschillende Europese landen te vergelijken.

Lees meer

Project polarisatie

De polarisatiewerking raakt in 2019 in een stroomversnelling! Er wordt een projectmedewerker aangesteld en het “wij-zij”-netwerk dat Kazerne Dossin rond dit thema opbouwde, lanceert op 22 oktober haar online kennisplatform wij-zij.be. Deze site bundelt succesvol toegepaste depolarisatiestrategieën, tools, tips en wetenschappelijk onderzoek. Filmpjes en artikels inspireren bezoekers, doen hen nadenken over polarisatie en willen hen een professioneel houvast bieden.

Ook het vormingsaanbod neemt een hoge vlucht. Het netwerk organiseert 43 polarisatie-sessies, voor ongeveer 1200 deelnemers, en kan een zeer divers doelpubliek bereiken: van middelbare scholen, universiteiten en socio-culturele verenigingen, tot lokale afdelingen van politieke partijen, vakbonden en sociale diensten of inburgeringsdiensten uit steden en gemeenten. Voor het eerst zetten we in eigen huis ook ‘open vormingen’ op. Voor de twee sessies schreven 122 professionals in. Het succes van ons aanbod en de bonte mix aan deelnemers bewijzen hoe hoog de nood is aan een adequaat antwoord op polarisatieproblemen in brede en zeer diverse lagen van de samenleving.

Lees meer

Opleiding ‘Polarisatie : een bedreiging of een buitenkans voor de politie ?’

Op vraag van de Commissaris-Generaal en de Algemene Directie van het middelenbeheer en de informatie wordt een opleiding rond het omgaan met polarisatie voor de geïntegreerde politie ontwikkeld. Tijdens de ééndaagse training zullen deelnemers leren om inzicht te verwerven in het mechanisme, en om polarisatie in de samenleving en in de politieorganisatie te herkennen. Vervolgens kunnen ze het denkkader toepassen op een aantal casussen. Na een aantal nulsessies en een positieve evaluatie wordt vanaf september maandelijks één Nederlandstalige en één Franstalige sessie georganiseerd in de erkende politiescholen.  Er namen in totaal 114  politiemensen deel aan deze acht sessies. Met deze opleiding wordt de samenwerking tussen Kazerne Dossin en de Cel Diversiteit van de Federale politie versterkt.

Balkanreis

Voor de tweede maal organiseert Kazerne Dossin voor leerkrachten en andere multiplicatoren een studiereis naar Bosnië-Herzegovina. Na een inhoudelijke voorbereiding (op 20 maart), vertrokken ze op 8 april voor een week richting de Balkan. Plekken als Sarajevo, Mostar, Prijedor en natuurlijk Srebrenica lieten een diepe indruk na op de vijftien deelnemers. Het debriefings- en evaluatiemoment van 6 juni gaf ons heel wat input voor de volgende editie.

Ik heb grotendeels antwoorden gekregen op mijn vragen, zonder dat ik ze expliciet stelde, want dat was van meet af aan nooit mijn bedoeling. De ervaringen ter plaatse, de gesprekken met getuigen en de literatuur onderweg gaven me alleszins noodzakelijke inzichten om ooit de ontbrekende antwoorden te vinden. (Björn)

What’s new, propaganda, complot en fake news

Kazerne Dossin en Mediawijs ontwikkelen samen materiaal om mediawijsheid bij jongeren te stimuleren. Onder de naam What’s new? werken we aan een rondleiding rond propaganda vroeger en nu en aan een workshop die jongeren tools moet bieden om weerbaarder te zijn tegen complottheorieën. De workshop en het materiaal worden getest en op 25 september konden leerkrachten intekenen op een webinar over deze thema’s.

Memory Lab

Van 23 tot 30 september neemt Kazerne Dossin deel aan Memory Lab, een trans-Europees netwerk rond herinnering en herinneringscultuur. Voor deze editie in Albanië wordt de periode van de communistische terreur onder Enver Hoxha onder de loep genomen.  De deelnemers wisselen uit met collega’s van herinneringscentra en historische sites om meer inzicht te krijgen in de manier waarop Albanië met dit gevoelige erfgoed omgaat.

Bijzonder Comité voor Herinneringseducatie & Conseil de la Transmission de la Mémoire

Het Bijzonder Comité voor Herinneringseducatie zat ook in 2019 niet stil! Het voorbije jaar werd namelijk gekenmerkt door heel wat vernieuwingen in het Vlaamse onderwijs. De invoering van de nieuwe eindtermen voor de eerste graad A- en B-stroom stelde leerkrachten voor verscheidene uitdagingen. Tegelijkertijd zagen we dat er heel wat kansen lagen voor vernieuwing en innovatie op school, ook rond herinneringseducatie én wereldburgerschap. Om leerkrachten wegwijs te maken in die nieuwe eindtermen en hen te inspireren met tal van lesideeën, organiseert het BCH in samenwerking met Kruit een succesvolle forumdag.

Daarnaast werkt het BCH aan de verdere ontwikkeling van een nieuwe website. Deze website wil leerkrachten in de toekomst nog beter ondersteunen door hen zowel inhoudelijk als didactisch te versterken als het gaat over lesgeven rond (beladen) historische thema’s die de collectieve herinnering sterk beïnvloeden: de Groote Oorlog, de Holocaust, de Belgische koloniale geschiedenis, … Ook loopt er een samenwerking met het Archief voor Onderwijs voor de ontwikkeling van een projectsite rond herinneringseducatie op basis van audiovisueel archiefmateriaal. Verder geeft het BCH verschillende lezingen en vormingen en gaf het netwerk regelmatig ondersteuning bij externe projecten van leerkrachten of organisaties. Aan Franstalige zijde zetelt Kazerne Dossin in de « Conseil de la Transmission de la Mémoire de la Fédération Wallonie-Bruxelles ».

Lees meer

Museumshop

De museumshop gaat verder op de ingeslagen weg: heel wat nieuwe publicaties worden opgenomen in het aanbod. De omzet stijgt in 2019 met 55% t.o.v. 2018. Daarnaast worden in Kazerne Dossin in samenwerking met verschillende uitgevers vijf boekvoorstellingen georganiseerd.

Externe evenementen

Kazerne Dossin is met zijn bijzondere architectuur én zijn centrale ligging steeds vaker het decor voor externe evenementen. In 2019 huren bedrijven en organisaties 70 keer zalen voor vergaderingen, workshops, studiedagen, wat bijna een verdubbeling betekent ten opzichte van vorig jaar. Kazerne Dossin bekijkt ook een samenwerking met het Predikheren, de nieuwe stadsbibliotheek die opende in 2019, naast het museumgebouw.

Lees meer

Collecties & onderzoek

0 schenkingen
0 publicaties
0 nieuwe fotos
voor de portrettenwand
0 digitale aanvragen voor
het documentatiecentrum
0 nieuwe collecties
op de beeldbank

Schenkingen

Schenking David Pelc

Sonia Anoutchin alias Aimée Cuypers migreert na de oorlog vanuit België naar Canada. Haar kleindochter Sara Hailstone ontdekt na Sonia's overlijden in de kelder enkele documenten en een gele Jodenster, tijdens de oorlog in Brussel gedragen door David Pelc. Sonia is haar gedeporteerde en vermoorde jeugdvriend duidelijk nooit vergeten. Sara schenkt een digitale kopie van de stukken aan Kazerne Dossin. De foto van David wordt aan de portrettenmuur toegevoegd.
Lees meer

Schenking Marion Finkels-Kreith

Kazerne Dossin organiseert op 27 januari, ter herdenking van de bevrijding van Auschwitz-Birkenau, een voorstelling van de film Cuba's Forgotten Jewels. Documentairemakers Judy Kreith en Robin Truesdale schenken een ongeknipte versie en meerdere interviews aan Kazerne Dossin. Daarnaast doneren Judy Kreith en haar moeder Marion Finkels meerdere documenten aan het museum alsook het koffertje waarmee Marion als kind vanuit Nazi-Duitsland via België naar Cuba vluchtte.
Lees meer

Schenking Rachel Souritz

Rachel Souritz sluit zich tijdens de oorlog als Joodse en moeder van twee aan bij het verzet. Haar verlies is groot. Niet alleen wordt haar eerste partner geëxecuteerd, haar vader, broer en zus worden via de Dossinkazerne gedeporteerd en keren niet terug. Na de oorlog blijft Rachel sterk overtuigd van het belang van mensenrechten waarvoor zij zich haar hele leven zal inzetten. Dochter Paulette De Coninck schenkt in naam van de familie originele foto's en documenten aan Kazerne Dossin waardoor ook Rachels zus Pauline opnieuw een gezicht krijgt op de portrettenmuur.
Lees meer

Schenking Mona Verhage

De familie Verhage-Leenknecht uit Kortrijk verbergt tijdens de Tweede Wereldoorlog het Joodse kindje Norbert Vos. Mona Verhage, enig kind in het gezin, beschouwt hem als haar broertje. De jongen moet veel binnen blijven en speelt graag met de knopen in het naaidoosje van moeder Julia Leenknecht. Norberts "onderduikzusje" Mona Verhage bewaart het object en schenkt in 2019 de originele blikken doos met inhoud aan Kazerne Dossin. Het doosje zal worden tentoongesteld in het vernieuwde memoriaal dat in 2020 geopend wordt.
Lees meer

Schenking Manes Klinger

Manes Klinger vlucht in 1939 naar België. In afwachting van zijn visum voor Amerika, werkt hij als secretaris voor auteursbureau ALMO in Antwerpen. In 1942 meldt Manes zich met een oproepingsbevel voor dwangarbeid in de Dossinkazerne. Hij overleeft de deportatie niet. Voor zijn vertrek naar Mechelen geeft hij een bundel persoonlijke documenten en foto's in bewaring bij zijn werkgever. Daar worden de stukken jaren later ontdekt in de kluis van het bedrijf. Huidig eigenaar van ALMO, Paul Larivière, en zijn dochter schenken de originelen in 2019 aan Kazerne Dossin.
Lees meer

Schenking Betti Blaugrund

Betti Blaugrund wordt in 1942 in Brussel geboren. Haar ouders vinden een onderduikplek voor haar op de boerderij van Louis en Odile Ceulemans-Gryson in Aarschot waar zij hun baby'tje af en toe kunnen bezoeken. Het gezin Ceulemans behandelt Betti als hun eigen kind. Na de bevrijding wordt het meisje met haar ouders herenigd. In 2019 wordt Betti's getuigenis in Kazerne Dossin opgenomen, haar fotoalbums en meerdere objecten gedigitaliseerd. Betti schenkt ten slotte ook een origineel schrijfbureautje, gebruikt door haar gedeporteerde neefje en nichtje Jacques en Aline Klajn, aan het museum.
Lees meer

Schenking Charlotte Leitersdorf

Charlotte Leitersdorf is kunstenares. In augustus 1942 wordt zij samen met haar zussen vanuit de Dossinkazerne gedeporteerd. Haar vader verstopt enkele van haar doeken. Als enige overlevende van het gezin schenkt hij de werken vlak voor zijn overlijden in 1946 aan een van zijn leerlingen: Félicie Gruszow-Bloch. Tot aan haar eigen dood in 2018 hangen de schilderijen van Charlotte in Félicies woning. Félicies zonen schenken in 2019 een van de stillevens aan Kazerne Dossin. Het werk wordt eind 2019 gerestaureerd.
Lees meer

Schenking Brigitte Jacobsberg

De dertienjarige Hanna Brigitta Jacobsberg komt eind 1938 met een Kindertransport uit Duitsland in België aan. Tijdens de oorlog werkt zij als verzorgster in het tehuis van de Jodenvereniging van België in Wezembeek-Oppem. Na de razzia in het weeshuis neemt ze de valse identiteit van Brigitte Leclerq aan. Zo overleeft zij de oorlog. Via vriendin Annie Sliwka schenkt Brigitte Jacobsberg in 2019 originele documenten over haar oorlogsjaren aan Kazerne Dossin. Enkele maanden later overlijdt Brigitte.
Lees meer

Schenking Megillat Ester

In 2019 schenkt Alice Spruyt een Megillat Ester, een rol met het Bijbelboek Esther, aan Kazerne Dossin. Deze tekst wordt traditioneel gelezen tijdens het Poerimfeest. Marcel Bracke, de echtgenoot van Alice, werkte tijdens de oorlog als elektricien in Antwerpen. In een verlaten Joodse woning nabij het stadspark trof hij in 1942 de rol aan tussen allerlei rommel achtergelaten op de grond. Hij bewaarde de Megillat tot zijn overlijden in 2007. De identiteit of het lot van de oorspronkelijke eigenaars is onbekend.
Lees meer

Depotgave archief familie Borisewitz

De familie Borisewitz telt vier zonen. Jacques wordt in 1942 vanuit Frankrijk gedeporteerd en keert niet terug. Simon sluit zich aan bij het verzet, maar wordt samen met zijn gezin en moeder vanuit de Dossinkazerne weggevoerd en vervolgens vermoord. Oscar, piloot in het Belgisch leger, vliegt in 1940 naar Marokko waar hij in 1942 overlijdt. Jongste zoon Robert weet naar Brazilië te vluchten en overleeft als enige gezinslid de oorlog. In 2019 geven zijn kinderen, kleinkinderen, neefjes en andere familieleden meer dan 300 documenten en foto's over hun familiegeschiedenis bij Kazerne Dossin in depot.
Lees meer

Schenking zakdoek Sarah Goldberg

Jozef Van Damme, arts in Blankenberge, ontvangt in 1945 van een van zijn patiënten een zakdoek met daarop haar arm en tatoeagenummer uit Auschwitz geborduurd. In 2019 schenkt Jozefs zoon Piet Van Damme het object aan Kazerne Dossin. Onderzoek toont aan dat de zakdoek heeft toebehoord aan Sarah Goldberg, een van de bekendste verzetsstrijdsters in België. Sarah werkte tijdens de oorlog voor het inlichtingennetwerk Die Rote Kapelle. Zij overleefde de deportatie vanuit de Dossinkazerne in 1943 en was tot aan haar dood in 2003 een actieve getuige.
Lees meer

Viool van Maurice Flam

Maurice Flam, broer van Leopold Flam, overleeft de deportatie als politiek gevangene. Bij zijn repatriëring in 1945 brengt hij een viool mee naar België. Deze ontving hij van een bevriend musicus in het concentratiekamp Dora. Op diens sterfbed beloofde Maurice hem goed voor het instrument te zullen zorgen. Ook Maurice overlijdt echter niet lang na zijn repatriëring, waarna Leopold zich over de viool ontfermt. Diens zoon Platon Flam schenkt het object in 2019 aan Kazerne Dossin.
Lees meer

Bekijk het volledige overzicht

Beeldbank

De beeldbank groeit in 2019 aan met 62 nieuwe collecties. Dit zijn niet enkel recente aanwinsten, maar ook aanvullingen op oudere giften die nu in hun geheel via de beeldbank worden ontsloten. De 62 toegevoegde collecties beslaan samen 5.772 scans van duizenden documenten, foto’s, objecten, kostbare drukwerken, etc. Het aantal beschikbare beelden loopt hiermee op tot 1.021.772. In totaal maken in 2019 11.257 personen gebruik van de beeldbank: zowel van thuis uit als in de leeszaal van Kazerne Dossin of bij partnerinstellingen.

Lees meer

Digitalisering

Kazerne Dossin kan voor de digitalisering van haar collecties rekenen op een team enthousiaste vrijwilligers. Zij scannen niet alleen recente aanwinsten, maar digitaliseren ook de onderzoeksdossiers aangelegd door Johannes Blum. Blum interviewde sinds 1994 meer dan 1.000 overlevenden van de Tweede Wereldoorlog en legde voor elke getuige een map aan met krantenknipsels, historische foto’s, overlijdensberichten, etc. Naast digitalisering assisteren de vrijwilligers ook bij het bibliotheekbeheer en de ontsluiting van collecties door o.a. het aanvullen van naamindexen van slachtoffers.

Interviews met de laatste overlevenden

Kazerne Dossin streeft ernaar de verhalen van zo veel mogelijk overlevenden vast te leggen. In 2019 wordt het in 2018 opgestarte interviewproject verdergezet. In totaal worden negen overlevenden van de Holocaust in België of hun familieleden geïnterviewd. Dergelijke gesprekken worden vaak ingepland na een eerste contact bij het schenken van archiefstukken: documenten, foto’s of objecten. De organisatie van het project ligt in handen van vrijwilligster Betty Swaab, waarvoor dank.

Samenwerking UA restauratie schilderijen Spicker

De samenwerking tussen team Collecties & Onderzoek en de opleiding Conservatie-restauratie van de Universiteit Antwerpen loopt in 2019 verder. In het atelier schilderkunst bestuderen de studenten vijf authentieke schilderijen van Irene Spicker-Awret uit de collectie van Kazerne Dossin. Deze doeken werden tijdens de oorlog door Irene gemaakt, sommige zelfs tijdens haar internering in de Dossinkazerne, en zijn zeer fragiel. De studenten maken reproducties die tentoongesteld kunnen worden en restaureren de vijf originelen om hun bewaring te optimaliseren.

75 jaar transporten

In 2017 startte Kazerne Dossin de reeks “75 jaar Transporten”. De vertrekdatum van elke deportatietrein uit de Dossinkazerne wordt 75 jaar na datum herdacht door de publicatie van biografieën van gedeporteerden uit dit transport. In 2019 verschijnen op de website 12 verhalen, waaronder de geschiedenis van de bijzondere transporten uit Mechelen naar Vittel en Bergen-Belsen, het transport met Roma en Sinti, en de biografie van Felix Nussbaum (transport XXVI). De verhalen vinden opnieuw een grote weerklank bij het brede publiek.

Lees meer

Kinderen van de Holocaust

Na “Kinderen van de Collaboratie”, “Kinderen van de Kolonisatie” en “Kinderen van het Verzet” starten Canvas en Kazerne Dossin in 2019 gezamenlijk het onderzoek voor de reeks “Kinderen van de Holocaust”. Na een eerste brainstormsessie gaat team Collecties & Onderzoek op zoek naar sprekende getuigen, legt informatiefiches over hen aan en brengt het productieteam met hen in contact. Op vraag van Canvas leest team Collecties & Onderzoek de bindteksten na en bekijkt kritisch de eerste versies van de afleveringen.

Vernieuwd memoriaal

Team Collecties & Onderzoek legt in 2019 de onderzoeksbasis voor het nieuwe memoriaal dat begin 2020 de deuren zal openen. De medewerkers kiezen in samenwerking met scenograaf Antoine Goldschmidt treffende foto’s en documenten uit de eigen archiefcollectie om het verhaal van de Dossinkazerne in de periode 1942-1944 te illustreren. Objecten worden voorbereid op de plaatsing in de vitrines, begeleidende legendes en introductieteksten worden geschreven, en brieven, die uit de deportatietreinen werden gegooid, ingelezen.

Lezingen en colloquia

Team Collecties & Onderzoek geeft in 2019 heel wat lezingen. De onderwerpen variëren: de vervolging, de bevrijding van de Dossinkazerne, de onderduik, actuele thema’s zoals antisemitisme, negationisme en mensenrechten. Dr. Laurence Schram verzorgt een les aan de Université Libre de Bruxelles en verschijnt meermaals op televisie. Archivaris Dorien Styven geeft op uitnodiging van de Belgische ambassadeur in Israël en het B’nai B’rith World Center een lezing over het Joods Verdedigingscomité. Daarnaast nemen de medewerkers ook deel aan colloquia georganiseerd door instellingen zoals de Gedenkstätte Wolfenbüttel en het Mémorial de la Shoah in Parijs. Veerle Vanden Daelen organiseerde met EHRI-collega Wolfgang Schellenbacher een workshop over de European Holocaust Research Infrastructure bij de Lessons & Legacies conferentie in München. Over EHRI presenteerde Veerle Vanden Daelen eerder dat jaar tevens in Parijs op een onderzoekscongres bij Mémorial de la Shoah. Dorien Styven en Veerle Vanden Daelen presenteerden samen over Kazerne Dossin en migratie op de jaarlijkse AEMI meeting van de Association of European Migration Institutions (AEMI) die dit jaar plaatsvond in Antwerpen. Bij de jaarlijkse contactdag Joodse Studies over de Lage Landen presenteerde Veerle Vanden Daelen over orthodoxe overlevenden en geallieerden in Antwerpen onmiddellijk na de bevrijding, een prima aanloop voor de bevrijdingsherdenkingen. Veerle Vanden Daelen is tevens lid van de wetenschappelijke adviesraad herdenking WOII van de Stad Antwerpen.

 

Left behind

In 1942 verzamelde de bezetter 2.252 Joodse mannen in België, vooral uit Antwerpen. Zij werden naar werkkampen in Noord-Frankrijk gebracht waar zij als dwangarbeider aan de Atlantic Wall werkten. De meesten van hen worden vervolgens gedeporteerd naar concentratiekampen en vernietigingscentra en komen om. Dankzij de gulle schenking van mevrouw Gaby Morris en haar familie, start Kazerne Dossin in 2019 een project over de Antwerpenaren onder deze dwangarbeiders en het lot van hun in België achtergebleven families. Team Collecties & Onderzoek werkt een database over deze groep slachtoffers uit, brengt hun adressen in kaart en stelt de eerste biografieën op. Het project zal in 2021 zijn weg vinden naar het brede publiek.

European Holocaust Research Infrastructure (EHRI)

De European Holocaust Research Infrastructure heeft opnieuw een actief en bewogen jaar gekend: haar tweede door Europa gefinancierde projecttermijn werd eind oktober afgerond en meteen ging in december de volgende fase van start. EHRI is nu op weg om van een project – met tijdelijke financieringen – naar een stabiele onderzoeksinfrastructuur uit te groeien. Kazerne Dossin draagt hier actief haar steentje bij. De hoofdactiviteit van EHRI is om informatie over Holocaustarchieven via één online portaal toegankelijk te maken. Ook beschrijvingen over de collecties van Kazerne Dossin maken hier deel van uit en zorgen voor een grotere zichtbaarheid en ontsluiting van onze archieven in een internationale context.

International Holocaust Remembrance Alliance (IHRA)

In 2019 werd de Internationale Alliantie ter Herinnering aan de Holocaust voorgezeten door Luxemburg. Veerle Vanden Daelen nam als experte deel aan de plenaire vergaderingen begin juni in Mondorf-les-Bains en aan de voorbereiding van de Belgische IHRA-delegatie in Brussel voor de plenaire vergadering in Luxemburg. Daar lanceerde de IHRA, in samenwerking met Unesco, op 4 december een geüpdate versie met aanbevelingen voor lesgeven over de Holocaust, die online beschikbaar is (Recommendations for Teaching and Learning about the Holocaust).

 

Samenwerking met het Algemeen Rijksarchief

In 2019 identificeert en scant Kazerne Dossin 993 dossiers van de vreemdelingenpolitie over gedeporteerden. Zo komen ook tientallen nieuwe foto’s voor de portrettenmuur aan het licht. Dit hoge aantal nieuwe dossiers is het resultaat van een overbrenging door de Dienst Vreemdelingenzaken naar het Rijksarchief. Daarnaast onderzoekt het onderzoekscentrum familiebanden in de vreemdelingendossiers om verdere dossiernummers en documenten op te sporen.  Hiervoor kan Kazerne Dossin rekenen op de hulp en het advies van een archivaris van het Rijksarchief, waarvoor dank.

Digital Research Infrastructure for the Arts and Humanities (DARIAH)

Ook in 2019 is Kazerne Dossin lid van het DARIAH-netwerk (Digital Research Infrastructure for the Arts and Humanities). Als medeoprichter van de DARIAH-werkgroep Sustainable Publishing of Metadata neemt een van de medewerkers deel aan de jaarlijkse vergadering in Warschau en organiseert samen met de andere werkgroepvoorzitters tussentijdse vergaderingen en activiteiten. 2019 staat in het teken van de publicatie van Trust and Understanding: the value of metadata in a digitally joined-up world. Deze publicatie bevat bijdragen gepresenteerd op de studiedag die de werkgroep in 2018 rond dit thema organiseerde.

Kazerne Dossin : het museum te boek

Uitgeverij Tijdsbeeld & Pièce Montée brengt 75 jaar na de bevrijding ‘Kazerne Dossin. Holocaust en Mensenrechten’ uit en giet zo de volledige permanente tentoonstelling van het museum in boekvorm. Het naslagwerk bevat ruim 700 foto’s en documenten en is het resultaat van jaren historisch onderzoek door het wetenschappelijk team van Kazerne Dossin.

Lees meer

Samenwerking met USHMM

In januari 2019 sluiten Kazerne Dossin en het United States Holocaust Memorial Museum (USHMM) een uitwisselingsovereenkomst. Kazerne Dossin schenkt de Amerikaanse collega’s een kopie van de meest recente versie van de portrettencollectie met gezichten van gedeporteerden die via Mechelen vertrokken. In ruil digitaliseert en schenkt het USHMM een aantal van hun collecties met betrekking tot de Holocaust in België. Veelal gaat het om schenkingen van overlevenden of hun families die na de oorlog naar Amerika migreerden. Het partnerschap tussen Kazerne Dossin en het USHMM wordt zo verder versterkt.

Publicaties

Wetenschappelijke publicaties

  • Dorien Styven, “Une exploration comparative des Justes parmi les Nations en Belgique et aux Pays-Bas”, in: C. Bonafoux en O. Vallade (ed.), Survie des Juifs en Europe. Persécutés, sauveteurs, Justes, 2019, Lyon, pp. 130-147.
  • Rolande Depoortere, Tom Gheldof, Dorien Styven en Johan Van der Eycken (eds.), Trust and Understanding: the value of metadata in a digitally joined-up world, Archief- en Bibliotheekwezen in België, nr. 106 (extra nummer), Brussel, 2019.
  • Veerle Vanden Daelen, “Living Together in the ‘Yidishe Gas’: The Case of Antwerp”, Journal of Genocide Research (vol. 21: issue 3, 2019): 436-455, theme issue: “Microcosms of the Holocaust: Exploring New Venues into Small-Scale Research of the Holocaust”, DOI: 10.1080/14623528.2019.1632022
  • Laure Hobson Faure and Veerle Vanden Daelen, “Imported from the United States? The Centralization of Private Jewish Welfare after the Holocaust: The Cases of Belgium and France”, in: Avinoam Patt, Atina Grossmann, Lindag G. Levi and Maud S. Mandel (eds)., The JDC at 100: A Century of Humanitarianism. Detroit: Wayne State University Press (2019): 279-313.
  • Veerle Vanden Daelen, “Antwerpia, 1930-2018”, in: Marcin Wodziński, Chasydyzm: Atlas Historyczny (Kraków/Budapeszt/Syrakuzy, Wydawnictwo Austeria), 2019: 205-209.
  • Veerle Vanden Daelen, “Data Sharing, Holocaust Documentation and the Digital Humanities: Introducing the European Holocaust Research Infrastructure (EHRI)”, Umanistica Digitale, theme issue “Data Sharing, Holocaust Documentation and the Digital Humanities: Best Practices, Case Studies and Benefits, 4 (2019)
  • Giles Bennett & Veerle Vanden Daelen, “The European Holocaust Research Infrastructure (EHRI): Taking Stock”, in: Frank Bajohr & Dieter Pohl (eds)., Right-Wing Politics and the Rise of Antisemitism in Europe 1935-1941 Göttingen: Wallstein Verlag/München: Institut für Zeitgeschichte – Zentrum für Holocaust-Studien (2019) 249-259 (European Holocaust Studies, vol.1).

Publicaties (breed publiek)

Dankwoord

Kazerne Dossin is bijzonder erkentelijk voor volgende schenkingen aan het onderzoekscentrum:

Schenking Karny-Chamech met dank aan Rosita Winkler-Gol, schenking David Pelc met dank aan Sara en Sonia Hailstone, schenking Norbert Vos, schenking Marion Finkels-Kreith met dank aan Judy Kreith, schenking Cuba’s Forgotten Jewels met dank aan Judy Kreith en Robin Truesdale, schenking Rachel Souritz met dank aan Paulette De Coninck en familie, schenking Steinhardt-Safier met dank aan Ruhama Bonfil, schenking circulaire met dank aan Dirk De Smet, schenking Mona Verhage, schenking Manes Klinger met dank aan Paul Larivière en dochter, schenking Rachel Hakker, schenking Oscherowitz-Silberberg, schenking Braginski-Dikker, schenking Wolf-Schnitzer met dank aan Ariel Malik, schenking Jo Peeters, schenking Christiaan Peeters, schenking antisemitische pamfletten met dank aan Warre Verhaeghe, schenking Jacob Rubinstein, schenking Betti Blaugrund, schenking Charlotte Leitersdorf met dank aan Félicie Gruszow-Bloch en kinderen, schenking Elie Guy Francès, schenking dr. O. Bar-Moshe, schenking Hanna Rotschild, schenking Salomon Polak met dank aan Bertha Meyer, schenking Jean-Marie en Dora Cottyn, schenking Sarah Goldberg met dank aan Simon en Michel Goldberg, schenking Annie Sliwka, schenking Brigitte Jacobsberg met dank aan Annie Sliwka, schenking dossierslede Reichsarbeitsministerium met dank aan Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (entiteit Antwerpen), schenking transcripties ondervraging Adolf Eichmann met dank aan Mémorial de la Shoah (Parijs), schenking dhr. Hercz met dank aan Regina Sluszny, schenking Fishel-Black met dank aan Melvyn Fishel, schenking rol met het boek Esther met dank aan Alice Spruyt, schenking Roger Pauwels met dank aan Jeannine Rocour,

schenking Meisel-Goldstein met dank aan Alain Guilitte, depotgave collectie Borisewitz met dank aan Muriel en Tania Klein en familie, schenking Henri Roanne alias Rosenblatt, schenking Flor Van Laer, schenking Patrick Verwerft, schenking Sarah Goldberg met dank aan Piet Van Damme, schenking viool van kampgevangene met dank aan Platon Flam en Roger-Charles Jacobs, schenking Andriesse met dank aan Walter en Martine De Schampheleire-Marneffe, schenking onderzoekscollectie Jean-Paul Denis met dank aan Bernadette Fraselle, schenking Gulden-Bruches met dank aan Florence Acke, schenking Charlotte Goldberszt, schenking Philippe Fuchsmann, schenking François Heymans, Schenking Marie Szyf, schenking Anne en Carlo Christiaen-Van Kelst, schenking Walter Papen.

Kazerne Dossin dankt alle onderzoekers, familieleden en vrienden van gedeporteerden die foto’s voor de portrettenmuur ter beschikking stelden.

Kazerne Dossin dankt volgende personen voor hun bibliotheekschenkingen:

Inge Boehnke, Bernard Brogniet, Michel Christiaens, Willy en Jeanne Courteaux-Soens (met dank aan Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience), Bibliotheek Permeke (met dank aan Dirk De Vos), Mathieu Dirckx en familie, Gilbert Furcage, dhr. Lesniki, Estella Mendes, Werner Pottier, Patricia Ramet, Simon Spiegelman, Joseph Van Boeckel, Veerle Vanden Daelen, Gerda Vandertaelen en Wim Verdyck.

Marketing & communicatie

0 unieke bezoekers op de website
0 volgers op sociale media
0 lezers en kijkers via 618 persclips

Website, mailings en sociale media

Kazerne Dossin bereikt in 2019 een recordaantal digitale bezoekers. Met 122.650 unieke bezoekers en 174.576 bezoeken realiseerde www.kazernedossin.eu een groei van 39% ten opzichte van 2018. Op 27 januari 2019 lanceerde Kazerne Dossin kazernedossin.memorial, een website waar bezoekers alle informatie terugvinden over het memoriaal en het onderzoekscentrum, maar ook online slachtoffers kunnen opzoeken en gedenken. De website bereikt 7.345 bezoekers. Het jaarlijkse gedrukte jaarverslag wordt in 2019 ingeruild voor een online versie die te bezoeken is via annualreport.kazernedossin.memorial. 643 mensen lezen dit verslag.

Via sociale media weet Kazerne Dossin haar bereik te vergroten. Met 199 posts op facebook verscheen ons nieuws 50.483.518 keer op de pagina van volgers, likers en andere geïnteresseerden. De instagrampagina inspireerde met berichten en stories ongeveer 400 nieuwe volgers.

Pers

Kazerne Dossin komt 618 keer aan bod in de pers, dat is 23% vaker dan in het vorig jaar. 61% van de persclips verschijnt online, 29% in de reguliere kranten en 10% op radio en TV. In totaal haalt het museum een bereik van 78.965.451 lezers en kijkers, goed voor een mediawaarde van € 30.260.780. Hoogtepunten zijn de opening van auschwitz.camp, de gastexpo’s en de portrettenviering.

Auschwitz.camp

Een brede campagne bracht de tijdelijke tentoonstelling ‘Auschwitz.camp’ onder de aandacht bij het brede publiek. Dankzij samenwerkingen met Canvas, Klara en Knack bereikte het museum via advertenties, radio- en TV-spots heel wat mensen. Ook samenwerkingen met andere partners, artikels in de pers en affiche- en foldercampagnes zorgden al voor mooie bezoekercijfers in de eerste maanden van de looptijd van de expo.

Feedback van onze bezoekers

Organisatie

Cijfers

  • Voltijdse medewerkers22
  • mannen9
  • vrouwen13
  • Deeltijdse medewerkers7
  • Instroom5
  • Uitstroom5
  • Gedetacheerde medewerkers (geïntegreerde politie)2
  • Gidsen65
  • Vrijwilligers (hosts & suppoosten)11
  • HPM-begeleiders89
  • Stagiaires8

In 2019 voegt Kazerne Dossin drie nieuwe profielen toe aan haar organigram. Team Collecties&Onderzoek stelt een archivaris aan. Het zakelijk team wordt uitgebreid met een boekhouder en Team Publiek wordt versterkt met een medewerker polarisatie voor de uitbouw van het netwerk Wij-Zij. Enkele gidsen en educatieve begeleiders kunnen sinds 2019 overstappen naar een nieuw statuut als bijklusser. Dankzij het nieuw statuut kunnen o.a. gepensioneerde gidsen die op regelmatige basis taken uitvoeren voor Kazerne Dossin genieten van een hogere belastingsvrije toelage.

Personeelsbeleid

Kazerne Dossin zet verder in op de zorg voor haar werknemers. Onze organisatie kiest voor een evenwicht werk/privé door o.a. telewerk aan te moedigen en een preventiebeleid tegen burn-out te voeren. Verder investeert Kazerne Dossin in haar HR-loopbaanbeleid (wervingsproces, prestatiemanagement, vorming en opleiding en persoonlijk ontwikkelingsprogramma). Tot slot start Kazerne Dossin in 2019 met de opmaak van een nieuw meerjarenbeleidsplan waarbij alle medewerkers uitgenodigd worden om samen na te denken over de werking voor de komende jaren.

Subsidies & partners

Kazerne Dossin wil vanuit haar maatschappelijke verantwoordelijkheid bruggen bouwen tussen het verleden en het heden. Verschillende Belgische en Europese overheden dragen samen met (inter)nationale partners en donateurs bij tot de realisatie van deze doelstelling. Naast de vaste dotatie van de Vlaamse Regering, continueert Stad Mechelen haar steun aan de dagelijkse werking van het museum, memoriaal en onderzoekscentrum. Dankzij de steun van de Nationale Loterij kon Kazerne Dossin ook dit jaar het onderhoud van het Belgische paviljoen in het Auschwitz State Museum garanderen.

Dankzij projectsubsidies krijgen ook specifieke werkingsdomeinen een duwtje in de rug. Kazerne Dossin kan haar educatieve werking en haar onderzoeksprojecten nationaal en internationaal versterken via impulsprogramma’s van de Koning Boudewijstichting, en binnen de Europese partnerprojecten EHRI, RETHINK en HHEINA. Voor de tijdelijke tentoonstelling Auschwitz.camp kan Kazerne Dossin rekenen op extra steun van de Vlaamse overheid.

Vriendenwerking & giften

Achtenveertig sympathisanten vernieuwen dit jaar hun vriendschap of starten hun engagement. Daarnaast kan Kazerne Dossin in 2019 rekenen op enkele financiële donaties van particulieren. Op 27 oktober 2019 vond een eerste namiddag plaats speciaal voor de vrienden van Kazerne Dossin. Deze stond helemaal in het teken van de net geopende tijdelijke tentoonstelling Auschwitz.camp. Conservator Veerle Vanden Daelen ging er in gesprek met algemeen directeur Christophe Busch en Hans Citroen, curatoren van de tentoonstelling.

Veiligheid en infrastructuur

In 2019 worden technische werken uitgevoerd in het kader van de renovatie van het memoriaal. In januari 2020 wordt de scenografie afgewerkt om te heropenen op 26 januari 2020.

Met dank aan

Met dank aan

Alle realisaties uit 2019 zijn enkel tot stand kunnen komen door de fantastische inzet van alle medewerkers, gidsen, vrijwilligers en stagiairs van Kazerne Dossin.

Ook alle leden van de Raad van Bestuur en Algemene Vergadering vormen een onmisbare schakel in het succesjaar van Kazerne Dossin.

Kazerne Dossin dankt daarnaast haar Founding partners, sponsors en steunende vrienden. Speciale dank gaat ook uit naar de familieleden en vrienden van slachtoffers voor hun donaties en schenkingen.

Vlaamse overheid — Stad Mechelen — Conference on Jewish Material Claims Against Germany (Claims Conference) — International Holocaust Remembrance Alliance (IHRA) — Raad van Europa — De Nationale Loterij — Rothschild Hanadiv Foundation — Brussels Hoofdstedelijk Gewest — Departement Internationaal Vlaanderen — Vlaams Ministerie van Onderwijs — Vlaams Ministerie van Cultuur, Jeugd, Sport en Media — Koning Boudewijnstichting — SD Worx — Europees Sociaal Fonds (ESF) — Toerisme Vlaanderen — Stichting van het Belgisch Jodendom – AWDC – Foundation Simon & Lina Haïm – Foundation Ruth et Willy Berler – Grootoosten van België

Vertaling: Barbara Otten, Alison Mouthaan-Gwillim